Apple ekosistemindeki cihazları daha özgür kullanmak için uygulanan jailbreak işlemi ile ilgili merak edilen tüm detaylar haberimizde.
Jailbreak Nedir?
Bilindiği gibi Apple, iOS‘un stabil çalışan ve dış saldırılara mümkün olduğunca kapalı bir sistem olmasını istiyor. Bu şekilde hem her seviyeden kullanıcının kullanabileceği bir işletim sistemi geliştiriyor hem de bu işletim sistemi mümkün olduğunca sorunsuz çalışıyor. Ancak Apple bunu sağlamak için işletim sistemini kapalı kapılar ardında tutuyor. Bu nedenle iOS’u özgürleştirip daha fazla erişim sağlamak için yapılan bu işleme jailbreak adı veriliyor.
Jailbreak işlemi gerçekleştirilmeyen bir Apple cihazına App Store‘da yer almayan Apple‘ın onay vermediği bir uygulamayı yüklemek mümkün değil. Jailbreak yapılmamış bir cihazın sistem dosyalarına erişmek mümkün olmaz. Bu nedenle temel olarak jailbreak işleminin işletim sistemine root erişimi sağlamak için kullanılan bir yöntem olduğunu söyleyebiliriz.
Jailbreak işlemini gerçekleştirmeyen birçok kullanıcıya “Bu işlem nedir?” şeklinde sorulduğunda genelde alınacak ilk cevaplar “ücretli uygulamaları bedava yükleyen şey değil mi?” veya “Cydia, Installous gibi şeyler” tarzında olacaktır. Peki gerçekten de durum böyle mi?
Öncelikle jailbreak ücretli uygulamaları bedava olarak yüklemek için mi hazırlanmıştır sorusuna cevap verelim. Hayır. Çünkü jailbreak işlemi uygulamaları bedava olarak yüklemek için hazırlanmış bir çözüm değil. iPASTORE, Installous, Zeusmos ve AppAddict tarzındaki uygulamalar bu işlemi gerçekleştirmek için jailbreak işleminden faydalanarak hazırlanmıştır fakat jailbreak korsan yazılımdan ibaret değildir. Hatta jailbreak hazırlayan birçok geliştirici korsan yazılıma karşıdır ve bunu da her fırsatta belirtirler.
Peki jailbreak Cydia mıdır? denilecek olursa bu sorunun da cevabı hayır çünkü Cydia bu işlem sonrası mobil cihaza yüklenen bir uygulama mağazasıdır. Jay Freeman‘ın geliştirdiği App Store‘a benzer bir yapıda olan bu uygulamada Apple‘ın onayına sunulmamış birçok eklenti, program, tema ve benzeri içerik yer alır. Bu mağazadaki içeriğin büyük bir bölümü ücretsiz olmakla birlikte ücretli olarak da birçok uygulama, tema ve eklenti de yer almaktadır. Bu nedenle jailbreak işleminin bedavacılık veya korsanlık demek olmadığını açıkça söyleyebiliriz.
Jailbreak Yapmanın Avantajları Nelerdir?
Bu işlemin sağladığı sistem erişimi ile iOS işletim sistemi üzerinde birçok ekleme ve düzenleme yapmak mümkün. Bunların arasında en basiti operatör adı yazan kısıma istenileni yazabilmekten tutun cihazın bluetooth’unu aktif olarak kullanmaya kadar birçok işlem mevcut.
Cydia’da bu noktada bize yardımcı oluyor. Bu işlemleri gerçekleştirmek için gerekli uygulama ve tweak denilen eklentileri Cydia üzerinden indirip cihaza kuruluyor. Ayrıca Cydia‘da yer alan bu uygulamaları Apple‘ın da takip ettiğini söyleyebiliriz çünkü daha önce birçok kez Apple’ın jailbreak ile gerçekleştirilmiş işlemleri daha sonra iOS’a eklediğini gördük. Buna en son örnek 3G/LTE bağlantısı üzerinden FaceTime konuşması yapılmasını verebiliriz.
iPhone 4 ile birlikte hayatımıza giren FaceTime ilk olarak yalnızca Wi-Fi bağlantısı üzerinden kullanılabiliyordu fakat serbest geliştiriciler bunun önüne geçip 3G bağlantısı ile FaceTime yapmayı mümkün hale getirdiler ve Apple da daha sonra bunu kendisi işletim sistemine dahil etti. Burada bir yanlış anlaşılma olmasın diye şunu da ekleyelim. Bu örneği vermemizdeki sebep Apple‘ın teknik anlamda yetersiz olduğu için Cydia‘yı takip ettiği gibi anlaşılmasın. Yalnızca Cydia‘da yer alan yenilik ve düzenlemeleri takip edip bunları kendinin de geliştirdiğini göstermek için bu örneği sizlere sunduk.
Jailbreak Yapmanın Dezavantajları Nelerdir?
Şimdi de bu işlemin dezavantajlarından bahsedelim. Sizin de tahmin edebileceğiniz gibi bu kadar özgür bir sistem tamamen mükemmel olamıyor bu nedenle bazı sorunlar ortaya çıkabiliyor.
İlk olarak Apple‘ın jailbreak yanlısı olmamasının nedeni olan stabilite ve güvenlik sorunu yer alıyor. Bu işlem sistemi açık hale getirdiği için dış saldırılara daha açık olunuyor ve kötü niyetli yazılımlardan etkilenme ihtimali artıyor. Ayrıca bu işlem ile yüklenen uygulamalardan arka planda sürekli çalışması gerekenlerin RAM ve işlemci tüketimini artırdığı için cihazın pil ömrünü de etkileyeceğini belirtelim.
Karşılaşabilinecek diğer bir sorun ise “Safe Mode“. İşlemi gerçekleştirdikten sonra cihazlar zaman zaman güvenli moda geçebiliyor. Güvenli moddan çıkmak oldukça kolay olsa da cihaz sürekli güvenli moda geçerse bunun can sıkabileceğini de belirtelim.
Bir diğer dezavantaj ise jailbreakli cihaz güncellenir veya geri yüklenirse bu işlemler sırasında yedekten geri dönüş yapmanın çok performanslı çalışmayacağını belirtelim.
Jailbreak Yasal mı?
Jailbreak ilk gerçekleştirildiğinde illegal bir işlemdi ancak daha sonra ABD‘de Electronic Frontier Foundation, Apple ile yaptığı hukuksal mücadeleyi kazandı ve işlem tamamen yasal oldu.
Jailbreak Cihazı Garanti Kapsamından Çıkarır mı?
Garanti konusunda birçok iddia ve Türkiye‘de farklı servislerin farklı davranışları olmakla birlikte sizinle paylaşmak istediğim önemli bir nokta var. Yakın bir zaman önce bu yazı için Apple‘ın Amerika internet sitesi üzerinden destek talep edip bu soruyu onlara yönelttik ve onlardan alınan cevap cihazı teslim ettiğinizde kendilerinin restore edip fabrika ayarlarına döndüklerini ve bu işlem sonrasında garanti süresi boyunca cihazın garantisini devam ettiğini ilettiler. Bu cevap Türkiye‘de teknik servis hizmeti veren firmalar için de geçerli olur mu tam bir şey diyemeyiz fakat Apple tarafında durumun böyle olduğunu belirtelim.
Sonuç
Toparlamak gerekirse ilk olarak bu işlemin korsan yazılım yüklemek demek olmadığını ve cihazı daha da özgürleştirmek için yapılan bir işlem olduğunu belirtelim. Fakat tabi ki de bu işlem getirdiği avantajlardan yararlanan kullanıcılar gerek App Store‘da gerek Cydia‘da yer alan uygulamaları korsan olarak cihazlarına yükleyebiliyorlar ancak biz bunu kesinlikle önermiyoruz.
Jailbreak yapmalı mı yapmamalı mı? sorusuna yanıt verecek olursak, bu sorunun yanıtının kesinlikle kişiden kişiye değişeceğini belirtelim. Eğer jailbreak yapıp yalnızca korsan yazılım yükleyecekseniz elbette yapmayın, uygulamaları satın alma yoluna gidin. Eğer illa “Kredi kartımı Apple’a vermek istemiyorum” diye düşünüyorsanız da iTunes hediye kartları bu noktada işinizi görecektir. Bu nedenle korsan yazılım için jailbreak yapmayın fakat ben illa ki özgür iOS istiyorum ve getirdiği dezavantajlar umurumda değil diyorsanız yapabilirsiniz. Yani bu seçim biraz da sizin iOS’dan ne beklediğiniz ile alakalı bir durum.