Uzayda hangi ülkenin kaç uydusu var sorusunun cevabı ve tüm merak edilenler yazımızda.
Ülkelerin Uydu Sayıları
Ülkelerin uydu sayısı kaç adet ve bu uyduların görevleri nelerdir? Yapay uydu‘lar bilinçli olarak yörüngeye yerleştirilen insan yapımı nesnelerdir. Bilimsel araştırma, hava durumu tahminleri, askeri destek, konumlandırma, navigasyon, Dünya görüntüleme, iklim ve çevre izleme, iletişim gibi sebeplerden dolayı uzaya fırlatılan uyduların sayısındaki artış devam ediyor.
Birleşmiş Milletler Uzay İşleri Ofisi‘nin Uzaya Fırlatılan Nesneler İndeksi’ne göre, Dünya yörüngesindeki uyduların sayısı 7.389. Bunların yaklaşık 4.000’i aktif durumda. Bu 2020’ye göre yüzde 27,97’lik bir artışı temsil ediyor. Ayrıca bu veri 2021 Nisan ayı sonularında açıklandı. Ancak bu sayı her geçen gün arttığı için tam bir sayı vermek zor. Peki uzayda hangi ülkenin kaç uydusu var ve ne işe yarıyor bu uydular?
Uydu Nedir?
Sputnik 1 isimli ilk uydu Sovyetler Birliği tarafından 1957’de fırlatılmıştı. Günümüze kadar toplam 11.139 uydunun fırlatıldığını da belirtelim. Peki diğer uydulara ne mi oldu dersiniz? Atmosferde yandı ya da fırlatmadan hemen sonra Dünya’ya bir enkaz olarak geri döndü.
2020 yılında 1.283 adet yeni uydu fırlatıldı. Ayrıca bu sayı önceki yıllara göre bir yılda en yüksek uydu fırlatma sayısı. 2021 yılı Nisan ayı sonuna kadar yaklaşık 850 uydu fırlatıldı. O tarihten itibaren bunun üzerine yenileri de eklendi.
Uydu Ne İşe Yarar?
Günümüzde birçok endüstrinin uydu verilerine duyduğu ihtiyaçtan dolayı uyguların sayısı artmaya devam ediyor. Ayrıca aktif uyduların temel çalışma amacı farklı veri kümelerini toplamak. Bazıları yalnızca belirli bir operasyona hizmet verirken, bazıları ise birden fazla operasyona hizmet etmektedir.
31 Aralık 2020’nin sonunda UCS‘nin (Union of Concerned Scientists) kaydettiği verilere göre bu uyduların sayısı ve amaçları aşağıda:
- 1.832 Adet İletişim Uydusu
- 906 Adet Dünya Gözlem Uydusu
- 350 Adet Teknoloji Geliştirme Uydusu
- 150 Adet Navigasyon ve Konumlandırma Uydusu
- 104 Adet Uzay Bilimi ve Gözlem Uydusu
- 20 Adet Dünya Bilimi Uydusu
- 10 Adet Diğer Amaçlar İçin Kullanılan Uydular
Uydu endüstrisine ABD, Rusya, Çin, İngiltere, Hindistan, Japonya, Avrupa Uzay Ajansı, Kanada, Lüksemburg ve Almanya hakim durumda. Son 10 yıldaki sayı artışının adıl sebebi daha küçük olan CubeSat‘ın (küp uydu) geliştirilmesinden kaynaklanıyor. CubeSat’lar ile çok sayıdaki küçük uydu aynı anda fırlatılıyor. Daha önceki roketler sadece 1 veya 2 uyduyu fırlatabiliyordu.
Sayı artışına özellikle SpaceX şirketinin Starlink‘i dahil uydu geniş bant servislerindeki yarış da etkili oluyor. Bu araçlar jeolojik enformasyon, tarım, gıda güvenliği, eğitim, iklim değişikliği, kırsal kalkınma, sağlık, kamu yönetimi, enerji, çevre, kentsel gelişim, ve afet yönetimi gibi birçok alanda işe yarıyor.
Uzay Çöplerinin Oluşturduğu Riskler
Uydu sayıları etkileyici görünebilir. Ancak tam aksine uzay trafiği yönetimi ve uzay enkazı konusunda ciddi endişeleri de beraberinde getiriyor. Son yıllarda art arda gelen uzay araştırmaları uzay çöplerinin risklerini ortaya koyuyor.
Bu uzay çöplerinin büyük bölümü yüksek hızlarda uçuyor. Bu durum uzaydaki araçların çarpışmasına ve uzay enkazlarına yol açabiliyor. Örnek olarak bu yıl SpaceX (Starlink) ile ESA (Avrupa Uzay Ajansı) uyduları çarpışmanın eşiğinden döndü. Ayrıca bu trafik komşu aktif uyduların kanallarını da bozabilir ve kritik bilgilerin iletilmesini engelleyebilir.
Uzay keşifleri ve operasyonlarının haricinde Dünya’daki ve uzaydaki insanların güvenliği için de tehdit oluşturabilir. ESA dünyanın ilk uzay enkazını kaldırma görevlerinden ClearSpace-1‘i 2025 yılında fırlatacak.
Türkiye’nin Kaç Uydusu Var?
Statista.com‘a göre 1 Ocak 2021’de Dünya yörüngesinde dönen 3.372 aktif yapay uydudan 1.897’si ABD’ye ait. Yani ABD’nin bu alandaki hakimiyeti ortada. 2. sırada ise Çin var. Çin’in ise 412 adet uydusu mevcut.
ABD ve Çin’den sonra en fazla uyduya sahip ülke ise Rusya. Rusya’nın 176 uydusu yörüngemizde aktif durumda. Diğer ülkelerin ise 887 uydusu var. Peki Türkiye’nin kaç uydusu var? Türksat 5A‘nın bu yıl yörüngeye yerleşmesi ile aktif uydularımızın sayısı 7’ye ulaştı.
Türkiye’nin şu anda yörüngede Türksat 3A, Türksat 4A, Türksat 4B, Türksat 5A, Göktürk-1, Göktürk-2 ve RASAT isimli uyduları görev yapıyor. 1994 yılından itibaren Dünya’nın yörüngesinde Türkiye’nin de uyduları bulunuyor.
2008 ve 2019 yılları arasında küresel uydu endüstrisi neredeyse 2 katına çıkarak 271 milyar dolara ulaştı. Uyduların yapımı, fırlatılması ve işletilmesinden önemli bir gelir elde ediliyor. Özel firmalar 1960’lı yıllardan itibaren uydu geliştirme ve işletme kapasitesine sahipken, 1980’lere kadar bu firmalar uydu fırlatmayı başaramadı.
Önümüzdeki yıllarda sektördeki özel firmaların yaygınlığının artması bekleniyor. Örnek olarak Elon Musk‘ın SpaceX şirketi 2020 ile 2040 yılları arasında fırlatma sayısını 4 katına çıkarmayı amaçlıyor.